Istotą obowiązku alimentacyjnego jest zapewnienie niezbędnej i koniecznej pomocy osobom, które nie są w stanie samodzielnie zaspokoić potrzeb bytowych .
Podstawą prawną regulującą zakres i zasady świadczeń alimentacyjnych jest ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm. W dziale III zawarto zasady związane z obowiązkiem alimentacyjnym - od ar. 128 do art. 144.
Jak wszcząć postępowanie egzekucyjne w sprawie alimentacyjnej?
W sprawach alimentacyjnych wierzyciel ma możliwość złożenia wniosku egzekucyjnego do komornika właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika lub miejsca zamieszkania wierzyciela. Może również, zgodnie z art.. 10 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych, wybrać dowolnego komornika na obszarze właściwości sądu apelacyjnego, lecz ze względów praktycznych i ewentualnych kosztów wniosek zasadnym jest złożyć wniosek do komornika właściwego dla miejsca zamieszkania zobowiązanego tj. dłużnika.
W celu rozpoczęcia egzekucji alimentów należy złożyć wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w sprawach alimentacyjnych wraz z oryginałem tytułu wykonawczego - np. wyrok sądu, postanowienie, ugoda.
Jak przebiega postępowanie egzekucyjne?
Po zarejestrowaniu wniosku każdej ze spraw nadawany jest indywidualny numer KMP, którym należy posługiwać się w kontaktach z komornikiem. W postępowaniu alimentacyjnym, w przypadku powstania zaległości alimentacyjnych, Komornik może prowadzić egzekucję ze wszystkich składników majątku jednocześnie. Brak wiedzy wierzyciela o stanie majątkowym dłużnika nie jest przeszkodą do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, albowiem komornik z urzędu przeprowadza dochodzenie w celu ustalenia zarobków stanu majątkowego dłużnika oraz jego miejsca zamieszkania. Komornik w celu ustalenia majątku dłużnika wysyła zapytania do min. do takich instytucji jak: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Urząd Skarbowy, Centralna Ewidencja Pojazdów oraz Ewidencja Gruntów.
Jeżeli egzekucja jest bezskuteczna wierzyciel wierzyciel może złożyć doniesienie do Prokuratury o uporczywym uchylaniu się od obowiązku alimentacyjnego, co w świetle polskich przepisów jest przestępstwem w myśl art. 209 kk i za co grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Ponadto w przypadku stwierdzenia bezskutecznej egzekucji, możliwe jest również złożenie w urzędzie gminy lub miasta wniosku o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Czym jest fundusz alimentacyjny i komu przysługują świadczenia?
Fundusz alimentacyjny stanowi system wspierania osób uprawnionych do alimentów środkami finansowymi z budżetu państwa. Egzekucje uznaje się za bezskuteczną, jeżeli w okresie ostatnich dwóch miesięcy, niezależnie od podejmowanych przez komornika czynności, nie wyegzekwuje się pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych.
Bezskuteczność egzekucji potwierdza prowadzący egzekucję komornik sądowy odpowiednim zaświadczeniem. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują co do zasady, osobie, która nie ukończyła 18 roku życia i jest uprawniona do alimentów. Ze świadczeń mogą korzystać pełnoletnie osoby stanu wolnego, które pobierają naukę w szkole lub w szkole wyższej do ukończenia 25 roku życia, a w sytuacji orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności- bezterminowo.
Prawo do świadczeń nie przysługuje osobie, która:
- została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
- została umieszczona w rodzinie zastępczej,
- jest pełnoletnia i posiada własne dziecko,
- zawarła związek małżeński.
Komornik Sądowy informuje, iż w przypadku przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego należy niezwłocznie o tym fakcie poinformować komornika.
Jak zakończyć postępowanie alimentacyjne?
Postępowanie egzekucyjne może być zakończone na wniosek pełnoletniego wierzyciela lub też przedstawiciela ustawowego, a także na wniosek dłużnika, który do wniosku dołączy prawomocne orzeczenie sądu o uchyleniu obowiązku alimentacyjnego. Pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego dłużnik winien złożyć do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania wierzyciela.
O wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka decyduje kryterium osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymania się - art. 133 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Wniosek o umorzenie alimentów bieżących/zaległych
