Kodeks postępowania cywilnego zawiera zamknięty katalog sposobów prowadzenia egzekucji świadczeń o charakterze pieniężnym. Jednym z nich jest egzekucja z ruchomości. Jako że definicji ruchomości nie reguluje żaden przepis, w literaturze została przyjęta definicja negatywna, która wskazuje, iż do ruchomości należy zaliczyć te rzeczy, które nie są nieruchomościami.
We wniosku o egzekucję z ruchomości wierzyciel powinien wskazać miejsce, w którym znajdują się ruchomości oraz wymienić ruchomości, które należy zająć celem sprawnego i skutecznego przeprowadzenia egzekucji.
Który komornik właściwy jest do przeprowadzenia egzekucji z ruchomości?
Egzekucja z ruchomości należy do komornika tego sądu, w którego okręgu znajdują się ruchomości, chyba że wierzyciel wybierze innego komornika. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych wierzyciel ma prawo wyboru komornika na obszarze właściwości sądu apelacyjnego, z wyjątkiem spraw o egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio. W przypadku wyboru komornik działa poza obszarem swojego rewiru komorniczego.
Z jakich etapów składa się egzekucja z ruchomości i na czym polega zajęcie ruchomości?
Pierwszym z etapów jest dokonanie zajęcia ruchomości zgodnie z art. 845 §1 Kodeksu postępowania cywilnego. Zajęcia komornik dokonuje poprzez wpisanie ruchomości do protokołu z czynności egzekucyjnych. Komornik może dokonać zajęcia ruchomości należących do dłużnika, które pozostają w jego władaniu lub we władaniu wierzyciela. Natomiast ruchomości znajdujące się we władaniu osoby trzeciej można zająć tylko wtedy, gdy osoba trzecia wyraża zgodę na ich zajęcie, albo przyznaje, iż stanowią one własność dłużnika, a także w wypadkach wskazanych w ustawie. W przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych komornik może zająć także ruchomości będące we władaniu osoby zamieszkującej wspólnie z dłużnikiem bez zgody tej osoby, chyba że przedstawi ona dowód, że ruchomości są jej własnością.
W protokole zajęcia komornik powinien oznaczyć wartość zajętych ruchomości Natomiast jeżeli komornik uzna, że w celu oszacowania należy wezwać biegłego, albo jeżeli wierzyciel lub dłużnik podnoszą w skardze zarzuty na oszacowanie, oszacowania dokonuje biegły przy samym zajęciu, a gdyby to nie było możliwe, w terminie późniejszym, aż do dnia licytacji.
Czym skutkuje zajęcie ruchomości przez komornika?
Zasadniczym skutkiem zajęcia ruchomości jest to, iż rozporządzanie nią dokonane po zajęciu nie ma wpływu na dalszy bieg postępowania, a postępowanie egzekucyjne z zajętej ruchomości może być prowadzone również przeciwko nabywcy.
Jakie są uprawnienia wierzyciela podczas egzekucji z ruchomości?
Wierzycielowi zostało zagwarantowane prawo do tego, aby mógł uczestniczyć w zajęciu ruchomości. Wierzyciel może żądać, aby zajęcie nastąpiło w jego obecności. W tym wypadku komornik zawiadomi go o terminie, w którym zajęcie ma być dokonane. Jeżeli wierzyciel nie stawi się w wyznaczonym terminie, komornik dokona zajęcia w jego nieobecności. Jeżeli komornik bez zawiadomienia wierzyciela dokonał zajęcia w jego nieobecności, wierzyciel może żądać sprawdzenia zajęcia z jego udziałem.
Co się dzieje z ruchomością po jej zajęciu?
Co do zasady zajęte ruchomości komornik pozostawi we władaniu osoby, u której je zajął. Jednakże z ważnych przyczyn komornik może w każdym stanie postępowania oddać zajęte ruchomości pod dozór innej osobie, nie wyłączając wierzyciela, choćby to było połączone z koniecznością ich przeniesienia. Osoby te pełnią obowiązki dozorcy. Zarówno dozorca, jak i dłużnik, któremu powierzono dozór, obowiązani są przechowywać oddane im pod dozór ruchomości z taką starannością, aby nie straciły na wartości, i oddać je na wezwanie komornika lub stosownie do orzeczenia sądu albo na zgodne wezwanie obu stron.
Jak przebiega sprzedaż zajętych ruchomości?
Drugim etapem jest sprzedaż zajętych ruchomości, która nie może nastąpić wcześniej niż siódmego dnia od daty zajęcia. Jednakże ustawodawca przewiduje odstępstwa od tej zasady, w formie sprzedaży z wolnej ręki. Mianowicie sprzedaż zajętych ruchomości może nastąpić bezpośrednio po zajęciu, jeżeli:
- ruchomości ulegają łatwo zepsuciu albo sprawowanie nad nimi dozoru lub ich przechowywanie powodowałoby nadmierne koszty;
- zajęto inwentarz żywy, a dłużnik odmówił zgody na przyjęcie go pod dozór.
Jak wygląda licytacja publiczna?
Najbardziej powszechną formą sprzedaży ruchomości jest licytacja publiczna. O terminie i miejscu licytacji komornik zawiadamia dłużnika najpóźniej na trzy dni przed dniem licytacji.
Cena wywołania w pierwszym terminie licytacji publicznej wynosi trzy czwarte wartości szacunkowej. Jeżeli licytacja w pierwszym terminie nie dojdzie do skutku, zajęte ruchomości mogą być sprzedane w drugim terminie licytacyjnym. Cena wywołania w drugim terminie licytacyjnym wynosi połowę wartości szacunkowej. Sprzedaż licytacyjna nie może nastąpić za cenę niższą od ceny wywołania. Przystępujący do przetargu obowiązany jest złożyć rękojmię w wysokości jednej dziesiątej sumy oszacowania. Rękojmię złożoną przez licytanta, któremu udzielono przybicia, zatrzymuje się; pozostałym licytantom rękojmię zwraca się niezwłocznie. Jeżeli nabywca nie wykonał w terminie warunków licytacji co do zapłaty ceny, traci rękojmię, a skutki przybicia wygasają. Z utraconej rękojmi pokrywa się koszty egzekucji związanej ze sprzedażą, a reszta wchodzi w skład sumy uzyskanej w egzekucji albo jeżeli egzekucja została umorzona jest przelewana na dochód Skarbu Państwa.
Co oznacza udzielenie przybicia i jakie są obowiązki nabywcy ruchomości?
Po przeprowadzeniu licytacji komornik osobie ofiarującej najwyższą cenę udziela przybicia, jeżeli po trzykrotnym wezwaniu do dalszych postąpień nikt więcej nie zaofiarował. Z chwilą przybicia dochodzi do skutku sprzedaż ruchomości na rzecz nabywcy. Nabywca obowiązany jest zapłacić cenę nabycia natychmiast po udzieleniu mu przybicia. Gdy jednak cena przewyższa 500 złotych, obowiązek nabywcy ogranicza się do złożenia natychmiast jednej piątej ceny, nie mniej jednak niż 500 złotych, przy czym reszta powinna być uiszczona do godziny dwunastej dnia następnego. Nabywca, który w przepisanym terminie nie uiści ceny w całości lub części, traci prawa wynikające z przybicia. Nabywca staje się właścicielem nabytych ruchomości dopiero po uprawomocnieniu się przybicia i zapłaceniu całej ceny. Podmiot, który nabył rzecz na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji z ruchomości, staje się jej właścicielem beż żadnych obciążeń. Natomiast gdy sąd odmówi przybicia, wypłacona cena nabycia ulega zwrotowi.
Co się dzieje, gdy licytacja nie doszła do skutku z powodu braku kupujących?
W sytuacji kiedy licytacja nie doszła do skutku, wierzycielowi w terminie dwóch tygodni od dnia otrzymania o tym zawiadomienia od komornika, przysługuje prawo do zgłoszenia żądania wyznaczenia drugiej licytacji lub prawo przejęcia na własność ruchomości wystawionych na sprzedaż, po cenie nie niższej od ceny wywołania. Jeżeli druga licytacja także nie doszła do skutku, wierzycielowi w ciągu dwóch tygodni od otrzymania o tym zawiadomienia od komornika, przysługuje prawo przejęcia ruchomości na własność za cenę nie niższą od ceny wywołania.
Kiedy komornik umorzy postępowanie egzekucyjne z ruchomości?
Komornik umorzy postępowanie co do niesprzedanych ruchomości w przypadku gdy:
- wierzyciel nie zgłosił wniosku o przejęcie na własność ruchomości, ani o wyznaczenie terminu drugiej licytacji w terminie dwóch tygodni od dnia zawiadomienia przez komornika, że licytacja nie doszła do skutku z powodu braku kupujących
- wierzyciel w terminie dwóch tygodni od daty otrzymania od komornika zawiadomienia, że druga licytacja nie doszła do skutku, nie złożył wniosku o przejęcie ruchomości.
